Opnieuw toename vogelgriep onder wilde vogels?
Tot opluchting van velen bleef het afgelopen voorjaar betrekkelijk rustig met meldingen van vogelgriep onder wilde vogels in Nederland. Het hoogpathogene H5N1-virus was weliswaar niet helemaal verdwenen, maar verhoogde sterfte als gevolg van dit virus bleef uit onder de in kolonies broedende meeuwen en sterns die in eerdere broedseizoenen zwaar getroffen werden. Maar sinds eind mei hebben we lokaal toch enkele zorgwekkende ontwikkelingen waargenomen. Reden te meer om ook gedurende de zomer goed op te blijven letten.
Bij de monitoring van vogelgriep onder wilde vogels zijn diverse organisaties betrokken. De testen van levende, voor onderzoek gevangen en bemonsterde, vogels worden hoofdzakelijk uitgevoerd door het Erasmus MC en die van dood gevonden vogels door Wageningen Bioveterinary Research (WBVR). De inzet van een groot aantal mensen in het veld, waaronder vogelringers en -onderzoekers, terreinbeheerders en een omvangrijk netwerk aan overige oplettende waarnemers, is daarbij onmisbaar. Via hen ontvangen we tijdig signalen over waar wat speelt.
In de afgelopen weken kwamen er vooral uit Zeeland meerdere meldingen. Zo werden er in het Noordervroon bij Westkapelle minimaal 85 dode vogels gevonden en opgeruimd door medewerkers van Deltamilieu Projecten, voornamelijk circa één jaar oude Zilvermeeuwen, maar ook Visdieven, een Kluut, een Grote Stern en een Kokmeeuw. Twaalf vogels zijn bemonsterd en alle testten positief op het hoogpathogene H5N1-virus. Ook uit andere delen van Zeeland (Vlissingen, Domburg, Koudekerke) zijn monsters ingestuurd van dode Zilvermeeuwen en een dode Jan-van-gent, die eveneens positief testten.
In Noord-Holland gold hetzelfde voor een bemonsterde levende Buizerd. Verder zijn er signalen van verhoogde sterfte waargenomen in de meeuwenkolonie op de Slijkplaat in het Haringvliet en in IJmuiden. De testen hiervan zijn nog gaande. Elke maand wordt een overzicht van de uitslagen van de vogelgrieptesten gepubliceerd op de website van het DWHC.
Blijf melden
Bijna een jaar geleden zijn we gestart met het systematisch verzamelen van meer gegevens over vogelsterfte via het LiveAtlas-project. Die tellingen zijn nodig om nauwkeurigere uitspraken te kunnen doen over het verloop en de omvang van sterftepieken en over de impact ervan op populaties. Deelnemers aan het LiveAtlas-project worden dan ook aangemoedigd om te blijven tellen.
Het doorgeven van losse meldingen van dode vogels kan natuurlijk nog steeds via de andere kanalen zoals die van het DWHC en Sovon. Daar kan ook worden aangegeven of het dode dier wordt aangeboden voor onderzoek. In dat geval wordt door het DWHC direct contact opgenomen met de melder.
Voor het laten opruimen van dode dieren kan het beste contact worden gezocht met de terreinbeheerder of gemeente.
Voorzichtigheid geboden
Vogelgriep is een zoönose, wat betekent dat de ziekte mogelijk overdraagbaar is van dier op mens. Het is daarom belangrijk om voorzichtig te zijn bij het benaderen van zieke of dode wilde vogels en je aan de hygiënemaatregelen te houden. Als je een dood dier vindt dat je wilt laten ophalen voor onderzoek, is het belangrijk dat het dier dubbel ingepakt wordt in plastic, maar niet met blote handen wordt aanraakt. Een handleiding over het omgaan met wilde dieren met vogelgriep is te vinden op de site van de rijksoverheid: Leidraad omgang met wilde dieren met vogelgriep.
Roy Slaterus
Adviseur vogelecologie
