Indexen en aantallen

Zijn soorten de afgelopen jaren voor- of juist achteruit gegaan? Landelijke index- en trendcijfers per meetnet zijn te bekijken in de onderstaande bestanden (excel). De gegevens zijn vrij te gebruiken, mits vermelding van Sovon als bron. De uitleg staat op het eerste tabblad. Het laatste bestand geeft recente landelijke aantalsschattingen van broed-, winter- en trekvogels.  Zie ook de toelichting met meer details over de weergegeven resultaten.

Overzicht trends per soort

In onderstaande figuren is de aantalsontwikkelingen per soort weergegeven, zoals vastgesteld met de landelijke vogelmeetnetten van Sovon en CBS (Netwerk Ecologische Monitoring). Trends van de broedvogels lopen hier vanaf 1990 en komen uit het Meetnet Broedvogels. De trends van doortrekkers en wintergasten lopen vanaf het seizoen 1980/1981 en komen uit het Meetnet Watervogels, Meetnet Slaapplaatsen en Punt-Transect-Tellingenproject (PTT).

De soorten zijn gegroepeerd naar hun belangrijkste leefgebied. Generalisten zijn arbitrair aan één leefgebied toegekend. Trends zijn gerangschikt van sterke toename tot sterke afname. De hoogte van de balkjes is een maat voor de sterkte van de gemiddelde jaarlijkse aantalsverandering. Een waarde van bijvoorbeeld -5 procent betekent een afname van bijna 80 procent over 30 jaar. Veranderingen groter dan 10 procent per jaar zijn omwille van de leesbaarheid afgetopt. Oranje balkjes betreffen statistisch niet-significante trends.

Vogelbalans 2022 broedvogels
Figuur 1: aantalsontwikkelingen van broedvogels vanaf 1990. Klik op de figuur voor een vergroting.
Vogelbalans 2022 wintervogels
Figuur 2: aantalsontwikkeling van doortrekkers en wintergasten vanaf 1980/1981. Klik op de figuur voor een vergroting.

Graadmeters

Nederland heeft zich via internationale afspraken verplicht om de afname van de biodiversiteit te stoppen. Om een snelle indruk te krijgen of dit doel wordt bereikt, zijn graadmeters ontwikkeld die de populatietrends in één oogopslag samenvatten. De graadmeters worden opgesplitst naar leefgebieden (zie bijvoorbeeld figuur 3 hieronder) of naar eigenschappen van vogels (figuur 4). Hiermee krijgen we een eerste inzicht in waar het beter of slechter gaat met de vogelstand en wat de mogelijke achtergronden van de veranderingen zijn.

De vogelgraadmeters per landschap vormen tevens een bouwsteen van de Living Planet Indicatoren, die we samen met het CBS jaarlijks actualiseren om de toestand van de Nederlandse natuur te volgen. Ze zijn te vinden in de Vogelbalans, Living Planet Rapport en het Compendium voor de Leefomgeving van de Rijksoverheid. 

LPI broedvogels
Figuur 3: gecombineerde aantalsontwikkeling van karakteristieke broedvogels van open natuurgebieden (duin en heide), agrarisch gebied, moeras, stad en bos sinds 1990, afgezet tegen de gemiddelde aantalsontwikkeling van alle broedvogels in Nederland.
Figuur 4: gecombineerde aantalsontwikkeling van doortrekkende en overwinterende watervogels per voedselgroep sinds 1975/76
Figuur 4: gecombineerde aantalsontwikkeling van doortrekkende en overwinterende watervogels per voedselgroep sinds 1975/76.
Watervogelrapport 2020/2021