Vogelgriep aangetroffen bij de Torenvalk
Op meerdere plekken in Nederland zijn in de afgelopen weken met hoogpathogene vogelgriep (H5N1) besmette Torenvalken vastgesteld. Met het broedseizoen voor de deur is het extra belangrijk om vondsten van dode wilde vogels te melden.
Bij drie van de zeven Torenvalken die in januari 2025 zijn onderzocht bij het Dutch Wildlife Health Centre (DWHC) werd een besmetting met vogelgriep vastgesteld (figuur 1). Dat het virus voorkomt bij de Torenvalk is opmerkelijk. Aangezien deze vogel zich voornamelijk voedt met veldmuizen, is aannemelijk dat de soort weinig in aanraking komt met besmette prooien. Het aanbod van veldmuizen is momenteel echter heel klein door het natte weer eerder deze winter.
Het zou kunnen dat Torenvalken door het gebrek aan veldmuizen overschakelen op andere prooien of zich voeden met aas, waardoor de kans op aanraking met besmet voedsel toeneemt. Vooral Brandganzen worden momenteel veel getroffen door vogelgriep. Door te eten van besmette kadavers kunnen Torenvalken het virus oplopen.
Het is niet voor het eerst dat hoogpathogene vogelgriep is vastgesteld bij de Torenvalk. Ook in 2020 en 2022 waren er dood gevonden Torenvalken positief getest op het virus. Het is niet met zekerheid te zeggen of de besmetting ook de doodsoorzaak was.
Lage aantallen
De voedselschaarste lijkt zich te vertalen in lage aantallen Torenvalken. Uit tellingen voor LiveAtlas blijkt dat de meldingsfrequentie momenteel sterk achterblijft bij het gemiddelde over de afgelopen vijf jaar (zie figuur 2). Ook de landelijke PTT-telling in december liet een erg laag aantal Torenvalken zien.
Blijf melden
Het is van belang om de ontwikkeling van de besmettingen met vogelgriep bij de Torenvalk te blijven volgen. Meldingen van dode Torenvalken kunnen worden doorgegeven aan Sovon of het DWHC. Daarbij is het belangrijk om ook nestkasten goed te monitoren. De kans is groot dat zieke Torenvalken in een nestkast kruipen en daar sterven. In het Jaar van de Torenvalk is er extra aandacht voor onderzoek aan nestkasten van de Torenvalk. Kijk op sovon.nl/jaarvandetorenvalk voor meer informatie.
Roy Slaterus
Adviseur vogelecologie
