Opnieuw vogelgriep aangetroffen in pluimvee en wilde vogels
In de afgelopen weken waren er steeds meer signalen dat hoogpathogene aviaire influenza (HPAI) rondgaat onder wilde vogels in Nederland. Ook raakte een pluimveebedrijf besmet. Van verhoogde vogelsterfte lijkt weinig sprake te zijn, maar het is zaak om de situatie nauwlettend te volgen.
In totaal werden in oktober en november via de invoerportalen van het Dutch Wildlife Health Centre (DWHC) en Sovon 460 dode watervogels gemeld, waaronder 89 Smienten, 67 Zilvermeeuwen, 63 Houtsnippen, 42 Bergeenden, 34 Kokmeeuwen, 32 Wintertalingen en 25 Brandganzen. Het betekende een toename van het aantal meldingen ten opzichte van de voorgaande maanden, maar vergeleken met dezelfde periode in 2021, 2022 en 2023 was het vrij rustig. Toen werden respectievelijk 908, 697 en 877 dode watervogels gemeld.
Steeds meer verontrustende signalen
Op 18 november kwam het nieuws dat in Putten HPAI was vastgesteld op een biologisch leghennenbedrijf. Om verspreiding van het virus te voorkomen, werden de circa 23.000 kippen op de locatie geruimd. Het was de eerste uitbraak op een pluimveebedrijf in Nederland sinds december 2023. Ongeveer gelijktijdig was er ook een uitbraak op een bedrijf net over de grens bij Kleve in Duitsland. Onder andere naar aanleiding hiervan heeft de minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur op 20 november besloten om een landelijke ophok- en afschermplicht voor commercieel gehouden vogels in te stellen. Tot slot werden op 23 en 28 november zieke Brandganzen gevonden bij respectievelijk Stedum, Groningen, en Marrum, Friesland, die vervolgens positief getest werden op HPAI.
Situatie in omringende landen
Ook elders Europa werd een toenemend aantal gevallen van HPAI vastgesteld onder zowel gehouden als wilde vogels. In oktober en november ging het om circa 200 gevallen op locaties met gehouden vogels en circa 260 bij wilde vogels. Vooral uit een zone van Polen en Duitsland tot in Italië kwamen veel meldingen.
De komende periode
Dat Nederland momenteel rood kleurt in de Bird Flu Radar is op basis van deze gebeurtenissen niet vreemd. Onze wateren en moerassen trekken jaarlijks forse aantallen watervogels aan. Ze liggen strategisch langs belangrijke trekroutes en gewoonlijk net ten zuidwesten van de vorstgrens in januari. Hoewel de najaarstrek inmiddels achter ons ligt, kunnen verplaatsingen van vogels ook gedurende de winter optreden in reactie op eventueel winterweer (‘vorsttrek’). Alertheid in het veld blijft de komende maanden dus van groot belang.
Blijf melden
Iedereen die de moeite heeft genomen om dode vogels te melden, of in te zenden voor onderzoek, wordt hartelijk bedankt. Uiteraard blijven meldingen ook in de komende periode welkom. Ze vormen voor ons onmisbare signalen over wat er gaande is in de natuur. Vers dode vogels kunnen interessant zijn voor nader onderzoek. Meldingen van zieke en dode wilde zoogdieren zijn ook welkom en kunnen, afhankelijk van de omstandigheden, worden getest op de aanwezigheid van het vogelgriepvirus. Om de mogelijkheden daarvoor te bespreken adviseren we contact met het Dutch Wildlife Health Centre op te nemen (dwhc@uu.nl).
Roy Slaterus
Adviseur vogelecologie
