Najaarstrek in volle gang, alert blijven op vogelgriep

Hoewel er signalen zijn dat hoogpathogene aviaire influenza (HPAI) nog steeds rondgaat onder wilde vogels in Nederland, leidt dit al meer dan een half jaar niet tot verhoogde vogelsterfte. De vraag is echter of er met de najaarstrek nieuwe varianten van het virus meekomen, die hier verandering in zullen brengen.

In totaal werden van juni tot en met september 2024 via de invoerportalen van het Dutch Wildlife Health Centre (DWHC) en Sovon 145 dode watervogels gemeld, tegenover 1619 in dezelfde periode in 2023 en 897 in 2022. Het bleef daarmee, net als in het tweede kwartaal, rustig.

Uitslagen

In de eerste negen maanden van het jaar zijn er 273 (bij Sovon en DWHC gemelde) dode vogels ingestuurd voor vogelgrieponderzoek door het Wageningen Bioveterinary Research (WBVR). In 5% van de gevallen werd HPAI aangetoond. Het betrof vijf Brandganzen, twee Grauwe Ganzen, twee Kleine Mantelmeeuwen, een Grote Canadese Gans, een Kolgans, een Wilde Eend, een Kokmeeuw, een Grote Mantelmeeuw en een Zwarte Kraai. In de voorgaande drie jaren ging het om veel hogere aantallen en percentages die positief testten, namelijk 389 van de 971 (40%) in 2023, 500 van de 1072 (47%) in 2022 en 230 van de 782 (29%) in 2021. Meer details hierover zijn te vinden op de website van het DWHC.

Situatie in omringende landen

Ook in de rest van Europa is het beeld van HPAI onder zowel gehouden als wilde vogels betrekkelijk rustig. In het derde kwartaal werden 88 gevallen van HPAI gemeld, waarvan 63 in wilde en 25 in gehouden vogels, in 16 Europese landen. Meer details hierover zijn te vinden via het Avian Flu Data Portal.

De komende periode

In sommige eerdere jaren werden vogelgriepuitbraken zichtbaar in het (late) najaar. Ook nu moet rekening worden gehouden met de mogelijkheid dat nieuwe virusvarianten met trekvogels meekomen naar ons land. Om het risico daarop nog beter in te schatten is hard gewerkt aan verbetering van de Bird Flu Radar. Maar alertheid in het veld blijft uiteraard ook nog steeds van groot belang.

Monitoring van vogelsterfte

Om sterftepatronen beter in kaart te brengen, is het project LiveAtlas van Sovon onlangs uitgebreid met de mogelijkheid om ook standaard dode vogels bij te houden. Kortgezegd houdt deelname aan het project LiveAtlas in dat je als vogelaar tijdens je wandeling een lijst van alle waargenomen vogelsoorten – levend of dood – en hun aantallen bijhoudt. Met deze uitbreiding hopen wij beter zicht te krijgen op de omvang en het verloop van vogelsterftegolven in ruimte en tijd en meer kwantitatieve data te verzamelen over verhoogde sterfte en achtergrondsterfte. 

Blijf melden

Iedereen die de moeite heeft genomen om dode vogels te melden of in te zenden voor onderzoek, wordt hartelijk bedankt. Vanzelfsprekend blijven meldingen ook in de komende periode welkom. Ze vormen voor ons onmisbare signalen over wat er gaande is in de natuur. Vers dode vogels kunnen interessant zijn voor nader onderzoek. Om de mogelijkheden daarvoor te bespreken adviseren we te bellen met het Dutch Wildlife Health Centre (030-2537925).