Wat doen onze Fluiters in Afrika?

Wat Fluiters uitspoken wanneer ze na een kort broedseizoen Europa verlaten hebben, is een raadsel. Ringwerk levert bij deze soort vrijwel niets op. Nieuw onderzoek aan de hand van stabiele isotopen in veren ziet er echter veelbelovend uit.

Een internationaal team van Fluiter-adepten verzamelde op de Europese broedplaatsen, bij gevangen vogels, veertjes die in de winter gegroeid zijn. En die dankzij de isotopen een hint geven waar de vogels in de winter verbleven. Het onderzoek strekte zich uit van Engeland tot Oost-Europa, met een prominente plaats voor het oerbos van Bialowieza (Polen). In ons eigen land deed Rob Bijlsma mee aan het onderzoek. Het is gepubliceerd in Acta Ornithologica.

Congo-bekken als hotspot

Alle Fluiters, van west tot oost, bleken overwinterd te hebben in het Congo-bekken, in de gordel van regenwouden. Binnen dat gebied bleken mannetjes en vrouwtjes gescheiden te leven, maar kenden westelijke broedvogels geen andere verspreiding dan oostelijke.

Onverwachte resultaten?

De bevindingen waren deels onverwacht. Van tevoren werd wel eens gespeculeerd over gescheiden overwinteringsgebieden van West- en Oost-Europese Fluiters. De gedachte hierachter was dat West-Europese Fluiters vooral in West-Afrika zouden overwinteren en Oost-Europese vogels verder oostelijk. Dat zou dan de achteruitgang in West-Europa (deels) kunnen verklaren, want de West-Afrikaanse bosgordel is de afgelopen decennia ernstig uitgedund. De oostelijker wouden van het Congo-bekken zijn minder aangetast, al lijkt dat alleen een kwestie van tijd.

Onderzoek spitst zich toe

Dat de verwachtingen niet uitkwamen, maakt de verklaring van de afnames in West-Europa niet eenvoudiger. Maar het zorgt er wel voor dat het onderzoek zich kan toespitsen op andere factoren. De analyse van stabiele isotopen in veren bleek een krachtig middel om belangrijke informatie boven water te krijgen over een soort die ongrijpbaar leek wanneer hij het Europese vasteland verlaten heeft.