Nachtelijk trekkende Ortolanen

Dat Ortolanen vooral nachttrekkers zijn, wisten we al lang. Maar hoe veel passeren er eigenlijk ons land? Geen mens die het weet. Maar het kunnen er meer zijn dan we dachten, ondanks de grootschalige afname in heel Noordwest-Europa.

Schaars op trektelposten

Op trektelposten is de Ortolaan in het najaar een schaarse doortrekker, vooral eind augustus/begin september (zie deze grafiek ontleend aan trektellen.nl) en meestal in de eerste ochtenduren. Het is een onopvallende vogel, doorgaans solitair vliegend, zich aankondigend door korte, slepende roepjes die gelijkenis vertonen met die van bijvoorbeeld Boompieper en Gele Kwikstaart. Ken je de roepjes niet, dan mis je de soort geheid.

Nachtregistraties

Het is pijlsnel in opkomst: de registratie van nachttrekkers met een geluidsrecorder. Op allerlei plaatsen laten vogelaars een geluidsrecorder de hele nacht lopen en bestuderen ze overdag de opgenomen roepjes. Een taai werkje, niet zelden frustrerend (onbekende geluiden, lawaai, regen) maar vol verrassingen, sommige ronduit spectaculair. Verrassend is onder andere de frequentie waarmee Ortolanen blijken door te trekken.

Enkele voorbeelden

In Arnhem-Zuid werden Ortolanen dit jaar vastgelegd op 7 van 19 registratienachten tussen 15 augustus en 6 september. Een mooie score die niet alleen staat, getuige resultaten in dezelfde periode op de Maarnsche Berg (3 van 12 nachten), Mook (5 van 21), Grevenbicht (5 van 20) en niet te vergeten Amsterdam (4 van 17). In totaal minstens 38 verschillende vogels.

Registratieprotocol

Deze gegevens zijn ontleend aan de rubriek Geluidsopname nachttrek op trektellen.nl. Daar staat sinds kort ook een protocol (in het Engels) op met vele aanwijzingen voor doe-het-zelvers. Heel goed, want enige systematiek bij het registreren van nachtelijke trekkers komt de resultaten alleen maar ten goede.

Meer over Ortolanen

Ook in andere landen staat nocmig (noctural migration) volop in de belangstelling. Op de site van de Sound Approach staat uitgebreide informatie over, onder andere, herkenning van geluiden van trekkende Ortolanen, met tevens voorbeelden van gelijkende soorten. Lees deze artikelen als je interesse hebt.

Fred Hustings