Uilen tellen en de avondklok

De roepactiviteit van de meeste uilen leeft al vroeg in de winter op en de piek ligt voor verschillende soorten in de komende tijd: februari en maart. Daar houden broedvogeltellers rekening mee, maar dit jaar is er een complicatie: de avondklok.

Met de introductie van de avondklok (niet buiten zijn na 21:00) moeten de noodzakelijke avondrondes in de aankomende weken zorgvuldig gepland worden. Omdat de kans bestaat dat ook deze restrictie een verlenging krijgt, lijkt het verstandig om wat eerder dan je misschien gewend bent je voorjaars-avondronde(s) te lopen/fietsen.

Maar wanneer moet je op pad, zit er verschil in de roepactiviteiten tussen de verschillende uilensoorten en hoe laat zou je dan op pad moeten in jouw omgeving?

Allereerst is het belangrijk dat je weet in welke schemerfase jouw uilen waarschijnlijk actief zijn. Met wat handige tips is het hopelijk goed te onthouden! De onderstaande voorbeelden hebben betrekking op avonden met geen of weinig bewolking. Bij een volledig bewolkte hemel gaat de overgang van daglicht naar nacht veel sneller. Uilen kun je overigens ook in de ochtendschemer inventariseren, maar de indruk bestaat dat de roepactiviteit dan toch minder is dan in de avond.

Voor elke schemerfase, dus de mate waarin het donker is, bestaan (Engelse) beschrijvingen:

Civil dusk: Doelsoorten: Steenuil, Oehoe en heel optimistisch: Dwerguil

Dit is de eerste fase van de schemering, het is nog licht maar je ziet dat het donker begint te worden. Je hebt nog geen kunstlicht nodig om buiten te kunnen werken. Sterren zijn nog niet zichtbaar.

Civil Dusk, vlak voordat deze fase overgaat in nautical.

Nautical dusk: Doelsoorten: Steenuil, Oehoe, een eerste Bosuil begint.

De zon is inmiddels een stukje verder achter de horizon weggezakt en het begint nu aardig donker te worden. De lucht is (bij heldere hemel) heel donkerblauw en de eerste (meest heldere) sterren zijn te zien. Aan de horizon is misschien nog een heel klein streepje licht te zien. Je kunt zonder kunstlicht buiten niet werken. De helderste planeten zijn zichtbaar.

Nautical dusk.

Astronomical twilight: Doelsoorten: Steenuil, Bosuil, Ransuil

Het is bijna nacht. De zon is nu al ruim een uur geleden onder de horizon verdwenen. Toch is in het westen vaak nog wel wat licht waar te nemen. Kleinere, minder heldere sterren zijn waarneembaar.

Astronomical Twilight, vlak voor ook het laatste licht verdwijnt

Night: Doelsoorten: Bosuil, Ransuil, Kerkuil en heel optimistisch: Ruigpootuil.

Het is echt nacht. Aan de horizon is geen streepje licht meer te zien. Een individuele boom is in het bos niet te zien. Over het algemeen laten de genoemde uilensoorten zich (ook) in deze fase horen. In de meeste gevallen zijn ze pas echt actief in deze fase.

Night: geen spoor van natuurlijk restlicht.

Nu je weet op welk moment je naar buiten zou moeten is het zaak te weten hoe laat de belangrijkste schemerfase voor jou van start gaat. Ga naar www.timeanddate.com en klik in de zwarte balk op Sun & Moon en daarna op Sun Calculator. Geef een naam van een stad in jouw omgeving op in de zoekfunctie. Kies daarna voor de gevonden stad. Je ziet een schema van de huidige dag. Met je muis kan je voor elk van de 365 dagen kiezen en de fases passen zich aan qua tijdstippen.