Vogelteller in de kijker - Kees de Jager
Het kijken naar vogels – en andere natuur - is mij met de paplepel ingegoten. Al van jongs af aan gingen we als familie op pad de natuur in en werd er naar vogels gekeken. Vakanties werden gevierd op Texel in een bungalowpark naast de Slufter. Eén van mijn eerste herinneringen is hier een excursie naar De Schorren, waarbij we gewezen werden op een nestje van Bontbekplevier, een kuiltje in het zand met een aantal eitjes erin.
Ook op latere vakantie richting de alpen werd er veel naar vogels gekeken en maakte ik de eerste stapjes op het gebied van fotografie. Door de “beperkte” apparatuur toen nog vooral bloemen, maar dat is wel het begin geweest voor vogel fotografie, wat ik nog steeds, met afwisselende intensiteit doe.
Tellen
Nadat ik – nu zo’n 30 jaar geleden – lid werd van de Vogelbeschermingswacht “Zaanstreek” (hierna VBWZ) bezocht ik een avond voor nieuwe leden. Hier kreeg je het e.e.a. te horen over de activiteiten die er binnen de VBWZ uitgevoerd werden en één daarvan was het tellen van (water)vogels gedurende de wintermaanden. Omdat dit me wel leuk leek, terplekke mijn interesse getoond en het volgende seizoen gestart met mijn eerste gebied.
Het was niet direct het meest interessante gebied, maar – vooral achteraf – een mooi gebied om ervaring op te doen met tellen; niet te groot en niet direct grote groepen. Na enkele jaren werd in een deel van het gebied begonnen met de aanleg van een woonwijk, waarbij de verandering van de vogelbevolking op dat gedeelte mooi te volgen was. Eerst een berg zand wat zorgde voor afname van de traditionele bevolking – vooral eenden en ganzen – en na een tijdje bij het inklinken van het zand en de daarbij ontstane plassen, ineens een toename van Bergeenden en in het vroege voorjaar diverse steltlopers. Helaas allemaal van korte duur.
Toen één van de grotere polders in de Zaanstreek – de Krommenieër Woudpolder – vrijkwam als telgebied, heb ik de switch gemaakt naar dit gebied en ook van het tellen in mijn eentje naar een telgroepje. Tot op de dag van vandaag – nu alweer 20 jaar – tel ik, in wisselende samenstelling deze polder en de omliggende wateren elke maand van september tot maart (en eerst ook nog in april) in het kader van de Sovon watervogeltelling. Naast watervogels tellen we zoveel mogelijk andere soorten.
Meestal tellen we met z’n drieën, wat het naast gezelliger, ook een stuk makkelijker maakt. Bij gemengde groepen pakken we allemaal een soort en zijn we zo sneller klaar.
Naast de watervogeltellingen heb ik een PTT-route, doe ik mee aan de slaapplaatstellingen van steltlopers (vooral Scholekster en Grutto) en recent de parkietentelling.
Vogelwacht 'werkzaamheden'
Toen er binnen de vogelwacht gezocht werd naar ondersteuning bij het onderhouden van de toenmalig website, heb ik aangegeven dat ik daar wel bij wilde helpen. Dat helpen bleek al snel het geheel overnemen van het beheer te zijn. Aangezien ik op dat moment ook werkzaam was op de internet-afdeling van mijn toenmalige werk, was dit iets wat me wel lag.
Deze rol als webmaster heb ik nog steeds binnen de vogelwacht en nu al weer een aantal grote updates verder, beheer ik de site www.vogelwachtzaanstreek.nl nog steeds met plezier.
Door mijn rol als webmaster, kreeg ik ook de vraag of ik niet kon kijken naar een makkelijkere manier om onze (winter)tellingen te verzamelen/in te voeren in de database. Zo gezegd, zo gedaan en na wat tijd konden we overschakelen van papieren formulieren naar een Excel formulier dat ingelezen kon worden in de database. Hiermee had ik ook direct een plekje in onze werkgroep tellingen & inventarisaties veroverd in de rol van gegevensbeheerder.
In deze rol verzamel ik nu nog steeds alle tellingen van het seizoen (die gelukkig meestal direct na het tellen door de tellers ingestuurd) en zorg ik ervoor dat deze bij Sovon terechtkomen.
Naast de wintertellingen coördineren wij als werkgroep – momenteel bestaande uit twee leden - nog diverse andere tellingen en hebben we bij de recente atlasprojecten de lokale coördinatie en validatie op ons genomen.
Ringen
Naast het kijken, tellen en fotograferen van vogels ben ik ook enthousiast aflezer van (kleur)ringen. Dit heeft er ook toe geleid dat ik in contact kwam met een ringgroep in de buurt en dat ik nu ook mijn eigen ringmachtiging voor steltlopers heb.
Het ringen van steltlopers (kievit, grutto en scholekster) combineren wij binnen de ringgroep met het uitvoeren van weidevogelbescherming. Helaas merk ik hierdoor ook duidelijk de achteruitgang van deze soortgroep, waarbij in de discussie duidelijk blijkt dat het hebben van objectieve gegevens (tellingen) van groot belang is om niet in een welles-nietes discussie te verzanden.
Als in het winterhalfjaar de steltlopers grotendeels uit de polder zijn weggetrokken, wordt hun plaats ingenomen door vele smienten en het onderzoek naar deze soort. Hierbij ben ik aangesloten bij een onderzoeksgroep waarmee we tweemaal per jaar een vangst proberen te doen waarna we de vogels kleurringen en bemonsteren op (o.a.) vogelgriep. Enkele vogels per jaar krijgen ook een zender om waardoor we ze gemakkelijk kunnen volgen. De overige proberen we zoveel mogelijk op te sporen door vele groepen smienten af te kijken op kleurringen. In de polder zelf heb je daarbij redelijk gegarandeerd succes, daarbuiten is het een veel grotere uitdaging en daarmee een grote voldoening als het een keertje lukt.
