Vogeltellers in de kijker - Jari en Lars Kampjes

De twee broers Jari en Lars Kampjes hebben het vogelen na hun tienertijd weer helemaal herontdekt. Vogelen, twitchen en het tellen voor Sovon in Oost-Overijssel gaan hand in hand, en het levert mooie dingen op.

We zijn door onze ouders opgevoed met liefde voor de natuur. In onze jeugd gingen we vaak fietsen en wandelen, en genoten we van de natuur zonder dat we alle soorten kende. Onze interesse werd steeds groter, vooral voor vogels en zeker toen we een veldgids vogels in huis kregen.

Bij mij (Jari) is de liefde voor de natuur en de landschappen altijd wel gebleven, maar is de specifieke interesse voor soorten in mijn tienertijd ver weggezakt. Ik wist op een gegeven moment niet meer goed het verschil tussen een Koolmees en een Pimpelmees. Rond 2015 ben ik wat fanatieker met fotografie begonnen en kwam ik al snel bij natuurfotografie uit. Met het vastleggen van diverse diersoorten kwam de interesse om te willen weten wat ik gefotografeerd had. In 2017 hoorde ik van het platform waarneming.nl en vanaf dat moment is het snel gegaan.

Voor mij (Lars) geldt eigenlijk hetzelfde. Op de middelbare school heb ik weinig aandacht besteed aan vogels. Wel was ik veel buiten en genoot ik van de natuur. Uiteindelijk heb ik een opleiding tot hovenier gevolgd. Maar tijdens deze opleiding merkte ik dat ik meer richting natuur wilde gaan en minder naar aangeharkte en veelal bestrate tuinen. Ik besloot de opleiding Bos en Natuurbeheer te gaan volgen aan Van Hall Larenstein in Velp. In deze periode (2017) werd ik ook steeds fanatieker met vogelen. Door samen met mijn broer op pad te gaan wakkerde de interesse alleen maar verder aan.

Op een gegeven moment kwam ik (Jari) steeds vaker vogelaars in de regio tegen en leerde ik steeds meer over de vogelwereld. Daarbij niet alleen over de leuke vogelgebieden in de omgeving, maar ook steeds meer over de vogels zelf. We gingen steeds vaker zeldzame vogels twitchen en raakten daarmee ook bekend met de minder algemene soorten.

Maandelijkse watervogeltellingen

Ik (Jari) ben in 2019 bij de vogelwerkgroep van het IVN gekomen. Eind 2019 kwam de vraag van twee ervaren tellers of iemand het tellen in de nabije toekomst van hen wilde overnemen, aangezien zij wilde stoppen vanwege hun leeftijd. Ik ben toen een keer meegegaan en dat vond ik direct al zo leuk, dat ik mezelf gelijk heb aangemeld voor het tellen van een zandwinplas vlakbij ons huis. Ik heb dat seizoen met de ervaren tellers meegelopen en toen werd al snel duidelijk dat het structureel maandelijks tellen steeds lastiger voor hen werd. Aan het eind van het seizoen heb ik de twee gebieden langs de Overijsselse Vecht bij Hardenberg van hen overgenomen. In het daaropvolgende voorjaar kregen we allebei de vraag van de boswachter of we bij De Vloeivelden van De Krim zowel de watervogeltellingen als de broedvogeltellingen wilden gaan tellen. Het is niet alleen leuk om de soorten te tellen en daarmee ook langzamerhand patronen te gaan ontdekken, maar hiermee kwamen we ook op voor publiek afgesloten plekken en hebben we tijdens het tellen ook al veel fraaie waarnemingen gedaan. Tegenwoordig tellen we de gebieden meestal met zijn tweeën, maar het is ook fijn dat een van ons het kan uitvoeren, mocht de ander verhinderd zijn.

In de winterperiode tellen wij de watervogels in vier telgebieden in de buurt van Hardenberg. De twee gebieden langs de Overijsselse Vecht bij Hardenberg zijn best langgerekt, ongeveer tien kilometer. Een gebied is een soort stadspark met uitwaarden en diverse waterpartijen, terwijl het andere telgebied juist meer bestaat uit grotere landbouwpercelen langs de rivier. Er hebben de laatste jaren ook natuurontwikkelingsprojecten plaatsgevonden in de vorm van hermeandering van de rivier en het creëren van plasdras. Dat levert fraaie plekken op voor watervogels.

Ten noorden van Hardenberg tellen we een voormalige zandwinplas met twee kleine recreatieve strandjes die verder omringt zijn door elzenbos. Ook tellen we een vloeiveldencomplex van de voormalige aardappelzetmeelfabriek van De Krim. Dit gebied bestaat uit ruim twintig voormalige vloeivelden die grotendeels bestaan uit water met een rietkraag. Een aantal waterpartijen groeien langzaam dichter met riet. Twee delen zijn ingericht als plasdras met slikkige kantjes. In dit gebied voeren we in het voorjaar meestal ook een BMP-telling uit.

Belang van vogels tellen

We voeren beiden best veel waarnemingen in op waarneming.nl, maar daarbij voeren we niet structureel elke soort in. Bij het tellen voor Sovon doen we dat natuurlijk wel en dat maakt dat de informatie veel beter te interpreteren valt. We merkten afgelopen voorjaar dat bepaalde soorten eerder of juist later in onze regio aankwamen. Maar dat anekdotisch bewijs kunnen we ook onderbouwen met de data die we verzamelen tijdens het tellen. Daarnaast dragen we hierdoor bij aan de landelijke trends die Sovon opstelt en hebben we een gestructureerde reden om naar buiten te gaan!

We komen tijdens het tellen regelmatig soorten tegen die in onze regio vrij zeldzaam zijn. Daarbij zitten ook wel eens soorten die ook landelijk zeldzaam zijn. Zo hebben we de laatste jaren tijdens de tellingen al een Kleine Burgemeester en een Bladkoning ontdekt. Ook hebben we een Grote Karekiet in een van onze telplots gehad. Een andere leuke soort voor het binnenland was een broedend paar Kluten. Zo ver landinwaarts zijn er maar weinig.

Samen tellen

De broedvogeltellingen doen we altijd samen. Voor de watervogeltellingen is het afhankelijk van de beschikbare tijd in het weekend en bepalen we wat het handigste is. Soms hebben we beiden niet zoveel tijd en verdelen we de gebieden en tellen we alleen. Maar als het even uitkomt, proberen we zoveel mogelijk samen te tellen. Dat is niet alleen gezelliger, maar je kunt samen ook iets nauwkeuriger tellen. Met name de watervogeltelling bij De Vloeivelden van De Krim is het fijn om samen te tellen omdat hier veel eenden overwinteren die door onze aanwezigheid helaas nog wel eens willen opvliegen. Dan is het erg fijn om de opvliegende soorten te kunnen verdelen om zo een betere inschatting te maken. En het is natuurlijk altijd leuk als we een zeldzamere regiosoort tegenkomen tijdens de tellingen.

Kennis over vogels blijft nog steeds groeien

Ik denk dat we in de basis beiden natuurliefhebbers zijn met een flinke dosis nieuwsgierigheid. Hoewel we tegenwoordig een brede interesse hebben in alle flora en fauna, blijft het vogelen toch wel een belangrijk onderdeel van onze natuurbeleving. Daarbij noemen we onszelf absoluut geen experts, maar krijgen we het vogelen door onder andere het jaarlijks broedvogels inventariseren en het watervogels tellen steeds beter onder de knie!

Tips voor beginnende tellers?

Vraag of je mee mag met een ervaren teller. Niet alleen is de stap dan minder groot om alleen te gaan tellen, maar leer je ook nog veel van vogels van het gebied en hoe je met lastige situaties bij het tellen om moet gaan. En het is vaak ook nog veel gezelliger!