Eén verre en veel vroege Tapuiten

Komend broedseizoen wordt de populatie Tapuiten in de Noordduinen bij Den Helder voor het 15e jaar op rij aan een bevolkingsonderzoek onderworpen. En ook op Texel gaat dat voor de zesde keer gebeuren.

Zo wordt jaarlijks het aantal broedparen in kaart gebracht, het nestsucces bepaald en als maat voor de jaarlijkse overleving wordt gekeken hoeveel gekleurringde vogels zijn teruggekeerd. Dit onderzoek heeft al veel inzichten en concrete handvatten verschaft voor bescherming en gericht terreinbeheer, waarover eind vorig jaar een artikel in Limosa werd gepubliceerd.

Honkvast

Tapuiten blijken behoorlijk honkvast. Van de vele honderden nestjongen die al die jaren in de Noordduinen werden gekleurringd, is het aantal dat zich in latere jaren buiten het gebied vestigde op drie handen te tellen. De meesten daarvan doken op in het Noord-Hollands Duinreservaat en op Texel.

De enige waarneming van broeddispersie van een volwassen Tapuit betreft een vrouwtje dat in 2018 broedde in de Noordduinen en in 2019 op Texel. Vorig jaar bleek echter dat dispersie van jonge vogels wel degelijk over grotere afstanden plaats kan vinden. Toen dook op Texel een broedend vrouwtje op dat als nestjong op het Duitse Waddeneiland Norderney was geringd, zo’n 160 km naar het oosten.

Bijzondere verplaatsing

Desondanks was de verbazing groot toen er onlangs een melding van nog veel verder kwam: een nestjong (mannetje) dat in 2016 in de Noordduinen werd geringd en na het uitvliegen nog een maand nabij de nestplek werd gezien, is zowel in 2019 als 2020 door twee verschillende waarnemers in het broedseizoen op het meest noordelijke Waddeneiland Sylt gezien (en gefotografeerd). Dit betreft een afstand van hemelsbreed 340 km! De dispersiekracht van Tapuiten lijkt dus groter dan we dachten. Dit biedt perspectief voor hervestiging van verlaten duingebieden in Nederland, ook al ‘takes it two to tango’.

Mannetje Tapuit, als jong in 2016 geringd bij Den Helder en hier op 18 april 2019 gefotografeerd op het Duitse Waddeneiland Sylt. Foto: Andreas Laumann.

Verrassend vroeg dit jaar

Inmiddels klopt het nieuwe broedseizoen op de deur. Boswachter Tim Zutt van Landschap Noord-Holland had op 1 april al zo’n 30 gekleurringde Tapuiten afgelezen. Dat waren er nooit eerder zoveel zo vroeg in het jaar. Zo waren er rond deze tijd in 2020 pas drie terug.

Waarschijnlijk zijn de Tapuiten geholpen door het goede weer en de sterke zuidelijke stroming. Onder hen ook al vijf eerstejaars vogels, die gemiddeld later zijn dan de volwassen vogels. In voorgaande jaren druppelden die meestal pas vanaf een week later binnen. Wel spannend hoe deze vroege "arrivals" deze week zullen doorstaan, nu een koude arctische stroming zorgt voor pittige omstandigheden voor deze insecteneter. 

Verder lezen

Het onderzoek aan de Tapuiten in de Noordduinen wordt gefinancierd door Landschap Noord-Holland. De resultaten over 2020 zijn hier te lezen: https://www.sovon.nl/sites/default/files/doc/rap_2021-10_tapuiten-noordd...

Het onderzoek op Texel wordt uitgevoerd in opdracht van Staatsbosbeheer en Nationaal Park Texel, met een financiële bijdrage van Stichting Texel Vogeleiland en Vogelbescherming Nederland: https://www.sovon.nl/sites/default/files/doc/rap_2020-96_tapuiten-eierla...