Nieuwe acties voor gruttobescherming buiten de broedtijd

De bescherming van de Grutto buiten de broedgebieden krijgt internationaal een nieuwe impuls. Er zijn plannen gemaakt voor een betere bescherming van (semi)natuurlijke wetlands en rijstvelden waar Grutto’s gebruik van maken in Portugal, Spanje en West-Afrika. Ook gaat de aanleg van een vliegveld in overwinteringsgebieden van de Grutto in de monding van Taag in Portugal vooralsnog niet door.

De nieuwe acties voor gruttobescherming zijn besproken tijdens de bijeenkomst van de AEWA Internationale Werkgroep voor de Grutto. Deze groep, bestaande uit beleidsmakers, onderzoekers en beschermers uit acht landen langs de Oost-Atlantische flyway, kwam begin februari 2024 bij elkaar in Alcochete, Portugal. Sovon organiseerde deze driedaagse bijeenkomst met hulp van het Ministerie van LNV, het EU LIFE Godwit Flyway project en het Portugese Instituut voor Natuurbescherming en Bosbouw.

Deelnemers van de AEWA Internationale Werkgroep voor de Grutto

Rijstvogels

Tijdens de bijeenkomst informeerden de betrokken landen elkaar over de voortgang die geboekt is in het internationale actieplan voor de Grutto en werden in interactieve sessies nieuwe acties geformuleerd voor het Iberisch Schiereiland en West-Afrika. Grutto’s gebruiken hier buiten het broedseizoen vooral (semi)natuurlijke wetlands en rijstvelden. Toenemende droogte, intensivering van de rijstteelt en het omzetten van rijstvelden in andere vormen van landbouw vormen de grootste bedreigingen voor dit leefgebied. De betrokken landen nemen zich voor om de bescherming van natuurlijke wetlands te verbeteren, gruttovriendelijke aanpassingen in de rijstteelt te ontwikkelen en lokale netwerken van natuurbeschermers te versterken.

Vliegveld

De bijeenkomst vond plaats op een locatie die de laatste jaren veelvuldig in het nieuws kwam vanwege de voorgenomen aanleg van een nieuw vliegveld bij Lissabon. Tijdens de excursie werden de locaties bezocht die door het vliegveld en de enorme bouwprojecten daaromheen zouden worden verstoord. Naast tienduizenden Grutto’s maken ook vele andere Noord-Europese broedvogels gebruik van deze gebieden in de monding van de Taag, waaronder ook in Nederland gekleurringde Lepelaars. Toeval of niet, tijdens de bijeenkomst kwam het nieuws naar buiten dat de natuurvergunning van het voorgenomen vliegveld niet wordt verlengd vanwege de verwachte ecologische impact. Hoewel het laatste woord er nog niet over is gezegd, lijkt het vliegveld op deze locatie voorlopig van de baan.

Afrikaanse betrokkenheid

Een groot deel van onze Grutto’s overwintert in West-Afrika en betrokkenheid vanuit de landen daar is belangrijk voor hun bescherming. Natuurlijke wetlands en traditionele kleinschalige rijstvelden worden in ongekend tempo omgezet in andere vormen van landgebruik, die voor Grutto’s niet geschikt zijn. Er waren vertegenwoordigers uit Marokko, Mauritanië, Senegal en Guinee-Bissau aanwezig bij de bijeenkomst, maar meer dan de helft van de Afrikaanse genodigden kon door visumproblemen niet aanwezig zijn. Om de betrokkenheid van Afrikaanse landen te vergroten, zal de volgende bijeenkomst voor de niet-broedgebieden – net als in 2017 – weer in Afrika worden georganiseerd, naar verwachting in 2027. Dan zal ook worden geëvalueerd wat er is terechtgekomen van de plannen die afgelopen week in Portugal zijn opgesteld.