Monitoring vogelsterfte met LiveAtlas

Werkwijze in het veld

• Je hoeft je manier van rondkijken niet aan te passen. Blijf waarnemen op de manier die je al gewend was.
• Je registreert alle soorten vogels die je tegenkomt. Alleen voer je vanaf nu ook de dode exemplaren in.
• Het kan zijn dat je soms zieke of verzwakte vogels tegenkomt. Menigeen zal zich bijvoorbeeld het beeld van ‘rondtollende’ Brandganzen tijdens de vogelgriepuitbraak van 2020-2022 herinneren. Ook die waarnemingen voer je in. Geef bij de details van je waarneming dan aan dat het om ‘ziek / verzwakt’ gaat.
• Sommige vogelaars maken speciale zoekrondjes om naar alleen dode vogels te zoeken en letten daarbij niet meer op alle levende vogels. Voorbeelden: raamslachtoffers rond gebouwen zoeken of aangespoelde vogels langs de vloedlijn op de kwelder zoeken. Selecteer in dat geval de soortgroep ‘vogels’ aan het begin van je telling. Bij het afsluiten vink je deze weer uit en laat je alleen het vinkje bij ‘monitoring vogelsterfte’ aan staan.
• Voer alleen gedetermineerde soorten in. Van lastig te herkennen dode vogels kun je eventueel foto’s maken en de soort later alsnog proberen te determineren. Achteraf kan je de waarneming altijd nog invoeren.

Invoeren in het veld

• Start een telling voor LiveAtlas.
• Druk op de tandwieltjes in het Bezoekscherm en vink aan dat je vogelsterfte vastlegt.
• Kom je een dode vogel tegen, klik dan op de detail-knop achter de soortnaam en vink ‘dood (of ziek)’ aan, plus enkele aanvullende gegevens die dan in beeld komen (conditie, mogelijke oorzaak, leeftijd en geslacht).  
• Tijdens veel tellingen zul je echter geen enkele dode of zieke vogel aantreffen en heb je alleen je lijst met waargenomen levende vogels. Bij het afsluiten van de telling beantwoord je de controlevraag of je op de aanwezigheid van dode vogels hebt gelet (‘alle soorten van de vogelsterftemonitoring geteld?’) met ja. Dit resulteert in nulwaarnemingen die net zo goed waardevol zijn. Voor het inschatten van de omvang van plotselinge sterftepieken zijn immers ook gegevens nodig uit periodes dat er niets ongewoons aan de hand is.
• Ben je niet van plan om systematisch op dode vogels te letten, vink de instelling dan niet aan. Voer je een lijstje in en wil je die ene dode vogel toch melden, dan kan dat gewoon. Je lijst wordt dan echter niet als dode vogeltelling beschouwd.

Nader onderzoek

In dit project draait alles om de registratie, maar we kunnen het natuurlijk goed begrijpen als je ook tot concrete acties wilt overgaan. Contact zoeken met een lokaal vogelopvangcentrum is raadzaam bij gevonden zieke vogels. Vers dode vogels kunnen interessant zijn voor nader onderzoek. Om de mogelijkheden daarvoor te bespreken adviseren we te bellen met het Dutch Wildlife Health Centre (030-2537925). Het opmerkingenveld in LiveAtlas is niet bedoeld om vragen over dit soort zaken te stellen.