Weinig Kepen, maar niet overal!
Kepen zijn gewone wintervogels bij ons, maar de aantallen kunnen per winter met een factor tien verschillen. Dat blijkt uit systematische tellingen voor het Punt-Transect-Tellingenproject (PTT) en wordt bevestigd door losse waarnemingen.
De aantallen bij ons houden deze winter tot nu toe niet over. Zo werden op waarneming.nl in de periode 1-28 januari 2015 maar een dikke 3600 Kepen ingevoerd, verdeeld over 330 kilometerhokken. Daarbij bevond zich een opvallende groep van 1000 ex. in het Drents-Friese Wold op 4 januari, de overige meldingen betreffen merendeels kleine groepjes of eenlingen. Vergelijk dat eens met de periode 1-28 januari 2013: 32.500 Kepen in bijna 880 kilometerhokken!
Op zoek naar beuken
Kepen zijn in de winter niet geheel afhankelijk van beukennootjes, maar zijn er wel dol op. Het lijkt erop dat de uit Noord-Europa afkomstige vogels in de winter een zwervend bestaan leiden, op zoek naar goede voedselbronnen. Wanneer ze die aantreffen, kunnen de aantallen enorm aanzwellen, vooral midden in de winter wanneer voedsel toch al dun gezaaid is.
Naar Midden-Europa
Werkelijk bizarre concentraties treden op in gebieden met veel beukenbos in Midden-Europa. Concentraties tot soms enkele miljoenen zijn al bekend uit de 15e eeuw. De vogels verspreiden zich overdag over een groot gebied en komen 's avonds bijeen op een gemeenschappelijke slaapplaats. Wie een indruk wil hebben van dat spektakel, moet eens de filmpjes bekijken die gemaakt werden in 2009 bij Lödersdorf in Oostenrijk of, recenter, in januari 2015 bij Hasel in het Zwarte Woud (Duitsland).
Niet bij ons, wel soms in de buurt
Helaas voor ons doet zich een vergelijkbaar festijn niet voor binnen onze landsgrenzen. Soms zitten er echter fraaie slaapplaatsen op betrekkelijk geringe afstand, zoals in het Roerbebied bij Essen in januari 2002 (1,3 miljoen ex.) en bij Werden in februari 2005 (1 tot 5 miljoen).
Massale voorjaarstrek
Bij de zuiderburen worden soms slaapplaatsen tot 60.000 ex. (we zouden er al heel tevreden mee zijn...) gevonden in Wallonië. Vermoedelijk zijn het vogels uit zulke gebieden die in sommige jaren tot massale, sterk west-oost gerichte voorjaarstrek in Zuid-Nederland kunnen leiden. Zulke trek is o.a. bekend van trektelposten Stabrechtse Heide en De Hamert. Op de laatste locatie werd op 15 maart 2014 zelfs een wolk van 8000 langstrekkende Kepen gezien.
