Wadvogelteller in de kijker | Vincent Stork

Het Waddengebied is een van de grootste en belangrijkste gebieden voor vogels in Nederland of misschien wel Europa. Hoe het de wadvogels vergaat kun je laten zien aan de hand van maandelijkse Wadvogeltellingen. Vincent Stork is, naast dat hij al heel wat jaren zelf wadvogels telt in zijn vaste gebied, ook coördinator van de maandelijkse tellingen in en rond Texel.

De hoeveelheid aan vogels kan overweldigend of zelfs intimiderend zijn voor een teller, maar Vincent ziet dit juist als een uitdaging en weet als geen ander hoe en waar je begint in dit vogelgeweld.

Vogels en het begin

Inmiddels woon ik al ruim 17 jaar op Texel, daar ben ik al snel als secretaris actief geworden bij Vogelwerkgroep Texel. Dan krijg je snel een indruk welke tellingen er door een vogelwerkgroep allemaal worden vormgegeven. In het begin heb ik af en toe als reserveteller een telgebied geteld, zowel voor de watervogeltellingen als voor de ganzen- en zwanentellingen. De coördinator op Texel van de watervogeltellingen was toen Cor Smit. Cor heeft volgens mij de langste reeks tellingen in Nederland voor deze soortgroep opgezet en 40 jaar lang gecoördineerd. Een prestatie van formaat!

Ik was altijd al gefascineerd door wadvogels, maar als geboren en getogen Achterhoeker was deze soortgroep voor mij wel lastig. Ik vogelde als tiener vaak bij de recreatieplas Stroombroek en de steltlopers waren daar alleen onder bijzondere trekomstandigheden te bewonderen. Ik zag daar bijvoorbeeld mijn eerste Krombekstrandlopers.

Joint effort

Het leuke is dat geen telling hetzelfde is (maar dat geldt voor vrijwel alle tellingen). Het feit dat het een “joint effort” is met tientallen tellers vind ik ook erg leuk. We hebben een groot eiland en veel telgebieden. We hebben niet de luxe van een dubbele bezetting, enkele gebieden uitgezonderd waar al decennia goed op elkaar ingespeelde duo’s tellen. We hebben dus echt alle tellers nodig om het hele eiland geteld te krijgen. Nu lukt het me al twee jaar om elke telling rond te krijgen, maar nieuwe tellers op Texel zijn altijd welkom. We gaan komend seizoen op Texel een vogelherkenningscursus doen en ik hoop dat we daar weer wat nieuwe tellers aan overhouden. Mochten mensen graag mee willen doen met de tellingen om zo een dagje (of weekend) op Texel nuttig te besteden dan kunnen ze zeker contact met me opnemen!

Zelf ben ik een echte generalist, dus vind ik ook alles wel leuk. Trektellingen, broedvogeltellingen enz. Omdat ik de mazzel heb op Texel te wonen en omdat ik vind dat onze hobby-community ook wel wat meer mag nadenken over onze carbon-footprint vogel ik vooral lokaal. Jaren terug was er al eens het uit het Verenigd Konikrijk overgewaaide Foot-it: vogelen te voet. Mooi werk en het leert je goed te kijken naar alle vogels in je eigen omgeving. Je blijft er ook fit onder. Dit jaar was er via Twitter en Facebook weer een nieuwe: #LocalBigYear (in NL meteen omgedoopt tot #groenejaarlijst). De uitdaging is om in een beperkt gebied zonder auto zoveel mogelijk soorten waar te nemen. Mijn hoek van Texel werkte goed mee en om dit moment staat de teller op 216 soorten, met klappers als Woestijnplevier, Witwangstern en Kwak.

De Wadvogeltellingen

In de regel tellen we tussen 8 en 12 uur. De tellingen zijn altijd rond hoogwater en Sovon organiseert de tellingen zo dat het dus hoogwater is in de ochtend. Voor het tellen van de grote groepen vogels zeg ik altijd ‘oefening baart kunst’. Het werkt het beste om met kleine stukjes van de groep te beginnen. Dus eerst tientallen tot je een stukje van 100 vogels hebt. En dat vermenigvuldig je verder tot je de hele groep hebt. Vliegt de hele groep op of gaan ze door elkaar lopen dan moet je vaak opnieuw beginnen. Een handteller en telescoop zijn niet alleen handig maar ook essentieel. De handteller gebruik je om tientallen te tikken als je door de groep heen scant met je telescoop. Om jezelf te blijven trainen in het tellen van grote groepen herhaal ik mijn telling nog wel eens. En nog leerzamer is het om met meerdere vogelaars dezelfde groep te tellen en te checken hoeveel iedereen er had. Het helpt ook om een foto maken en thuis na te tellen. In de regel denk ik dat ik eerder ondertel dan overtel, maar uiteindelijk gaat het meestal wel heel aardig. Het mooist zijn natuurlijk de grote groepen, zoals de Bonte Strandlopers, en die in een cijfer te pakken te krijgen. Maar tijdens een telling loop je ook vaak tegen verrassingen aan, bijvoorbeeld een Bonapartes Strandloper die weliswaar al eerder was gezien, maar waarvan al ruim een week ieder spoor ontbrak. Dus toen ik hem tussen de bontjes en bontbekken zag foerageren op de Bol was ik wel heel gelukkig. Tijdens een telling is het hard werken en we zijn doorgaans al blij als alle vogels netjes geteld worden. Kleedgegevens wordt soms genoteerd, maar vooral bij de meer bijzondere soorten. Een Pontische meeuw voer ik dus wel als eerste winter in, maar om nu ook nog meer dan duizend zilvermeeuwen op leeftijd in te voeren… dat wordt wel een erg grote klus.

Veranderingen

Veranderingen zien we zeker. We gebruiken de data ook om analyses uit te voeren. Met name Cor Smit is daar erg goed in. Hij behandelt geregeld een soort in het blad van de vogelwerkgroep, de Skor. Ook krijgen watervogels veel aandacht in ons vogeljaarverslag. Al 25 jaar bespreken we daarin het voorkomen van alle soorten die dat jaar op Texel zijn waargenomen. Meestal lichten we een aantal soorten uit met een interessante grafiek. Er zijn, zoals overal, stijgers en dalers. De meeste zorgen maak ik me over de echte wadvogels. Als we het waddengebied niet goed beschermen gaan soorten als Kanoet en Zilverplevier het steeds lastiger krijgen.

Ook het telgebied verandert wel eens. Ik tel op Texel de Hors, precies op de zuidpunt, waar ik een kilometer of tien loop tijdens een telling. Het is een grote strandvlakte met jonge duintjes. Het gebied is zo dynamisch dat het wel eens gebeurt dat er ergens een nieuwe geul is ontstaan. Meestal lukt het wel om daar op in te spelen, maar ik heb wel eens de telling moeten halveren omdat ik helemaal terug moest en ik geen tijd meer had om het hele gebied te tellen.

Volgen op Texel

Ik wijd meestal wel een Tweetje aan de telling, maar de realiteit is dat het gewoon buffelen is en ik mijn handen vol heb aan de telling. Het zou wel leuk zijn om iets meer te delen. Ik ga mijn best doen, dus volg me @StorkVincent