Nationaal Dashboard Biodiversiteit laat kleine verbeteringen zien, maar biodiversiteitsdoelen blijven uit zicht
Ondanks lichte verbeteringen in de ecologische kwaliteit van zoetwater, moeras en bos blijft Nederland achter op schema om de doelen voor biodiversiteitsherstel in 2030 te behalen. Dit komt mede door de aanhoudende achteruitgang van heide, hoogveen, duinen en de populatie graslandvlinders. Dat blijkt uit de laatste update van het Nationaal Dashboard Biodiversiteit, dat een overzicht geeft van de staat van de Nederlandse natuur. Een jaar na de lancering zijn voor bijna de helft van de doelen nieuwe gegevens toegevoegd.
Nederland heeft zich gecommitteerd aan doelstellingen vanuit zowel de EU als de VN om biodiversiteitsverlies te stoppen en om te buigen naar herstel vóór 2030. Om die doelen te bereiken, moeten we weten hoe Nederland ervoor staat. Het Nationaal Dashboard Biodiversiteit laat aan de hand van vier thema’s en veertien doelen zien hoe we Nederland richting biodiversiteitsherstel kunnen leiden.
Biodiversiteitsherstel onvoldoende versneld
Net als in 2024 staat geen van de veertien doelen van het Dashboard op groen. Voor zes van deze doelen is nieuwe data toegevoegd aan het Dashboard. Hoewel er op sommige gebieden kleine verbeteringen zijn, zijn deze niet voldoende om de algemene vooruitgang van biodiversiteitsherstel te versnellen.
‘We zien bijvoorbeeld verbeteringen in de ecologische kwaliteit van zoetwater, moeras en bos, maar de kwaliteit van heide, hoogveen, duinen en extensief beheerde graslanden gaat achteruit’, vertelt Ronald Zollinger, strategisch adviseur bij RAVON/SoortenNL. ‘Een andere positieve ontwikkeling is de toename van de oppervlakte landbouwareaal waarbij agrarisch natuurbeheer wordt ingezet voor behoud en herstel van biodiversiteit. Toch is het tempo nog te laag om het doel voor 2030 te halen, waardoor extra inspanningen nodig blijven.’
Vermindering stikstofuitstoot te langzaam
Stikstofuitstoot verminderen aan de bron is de enige structurele oplossing om de natuur te laten herstellen. De afname in stikstofoxidenuitstoot ligt goed op koers door maatregelen die zijn getroffen binnen scheepvaart, industrie en wegverkeer. De afname van ammoniakuitstoot blijft echter achter. Om de gestelde doelen te halen, is versnelling van maatregelen noodzakelijk.
Positief is dat het areaal stikstofgevoelige natuur dat zich onder de kritische depositiewaarde bevindt, is toegenomen. Toch gaat deze verbetering te langzaam om de doelen voor 2030 te behalen. ‘De positieve ontwikkelingen tot en met 2023 laten zien dat het beleid dat het vorige kabinet had ingezet een goede eerste stap was’, zegt Zollinger.
Populatie graslandvlinders blijft afnemen
De aanwezigheid van bestuivende insecten – met name bijen, zweefvliegen en vlinders – is een belangrijke indicator voor de gezondheid van de natuur, maar ook van landbouwecosystemen. In de afgelopen eeuw is de verspreiding van graslandvlinders met minstens 80% afgenomen.
De cijfers van 2024 laten zien dat de populatie van graslandvlinders blijft afnemen. In de afgelopen twaalf jaar is het aantal vlinders gedaald in plaats van hersteld. Het doel voor 2030 is dat de achteruitgang is gestopt op weg naar herstel, maar de huidige trend laat zien dat dit niet wordt gehaald.
Schadelijke subsidies nog onbekend
Opvallend is dat voor twee van de doelen op het Dashboard nog steeds geen gegevens beschikbaar zijn. Caspar Verwer, ecoloog bij IUCN NL, zegt: ‘De omvang van subsidies die schadelijk zijn voor biodiversiteit wordt momenteel nog niet gemeten; de methode is nog in ontwikkeling. We hopen dat de overheid hier snel duidelijkheid over biedt, want in 2030 moeten ze omgebogen zijn naar subsidies die natuur, milieu en biodiversiteit juist stimuleren.’
Het Nationaal Dashboard Biodiversiteit laat zien wat de actuele status is van de biodiversiteitsdoelen van Nederland en legt uit hoe verschillende (druk)factoren de biodiversiteit in Nederland beïnvloeden. Het bevat een selectie van de belangrijkste doelen voor biodiversiteitsherstel in Nederland op landelijk niveau en bijbehorende indicatoren. Het Dashboard is een onafhankelijke website van Naturalis, IUCN NL, Sovon Vogelonderzoek en SoortenNL.
