Midwintertelling 2024: hoogste aantal watervogels ooit

De Midwintertelling maakt in Nederland deel uit van het Meetnet Watervogels. De komende Midwintertelling vindt plaats op 18 januari 2025. Iedereen is van harte welkom mee te tellen. De telling is eenvoudig van opzet en neemt slechts één dag in beslag. Kennis van de meest algemene watervogels is uiteraard wel gewenst.

Jaarlijks gaan in januari vogeltellers in grote delen van Europa, Azië en Afrika tegelijkertijd op pad om de winterpopulaties van watervogels zo systematisch mogelijk vast te leggen. Dat gebeurt in het kader van de Midwintertelling die traditiegetrouw in het midden van januari plaatsvindt. In Nederland gaan ongeveer 2000 tellers op pad. De landelijke coördinatie wordt verzorgd door Sovon Vogelonderzoek Nederland. Internationaal wordt de telling gecoördineerd door Wetlands International. De Midwintertelling vindt sinds 1967 jaarlijks plaats en dat maakte de editie van 2024 alweer de 58e. Op basis van alle gegevens worden van zo veel mogelijk soorten de populatietrends en het seizoensvoorkomen bepaald. 

Bijzondere situatie

De korte maar felle periode van kou voorafgaand aan de telling van 2024 zorgde voor een bijzondere situatie. De vele, eerder door de regenval ondergelopen graslanden en akkers waren op veel plaatsen veranderd in ijsvlaktes waardoor voedingsbronnen zoals oogstresten niet goed beschikbaar waren. Ook veel kleine en middelgrote wateren waren grotendeels bevroren, waardoor watervogels naar andere plaatsen waren verhuisd. Naast de vorst was in het rivierengebied sprake van hoge waterstanden. De piek hiervan vond net een aantal dagen voor de telling plaats. Vooral het IJsseldal stond letterlijk vol water. Ten oosten van Nederland was het eveneens koud en bijvoorbeeld in Noord-Duitsland lag in tegenstelling tot in Nederland op veel plaatsen ook enkele centimeters sneeuw. Dit alles had grote invloed op de getelde aantallen. 

Hoogste aantal watervogels ooit

Bij de telling van 2024 werden in totaal 6,6 miljoen watervogels geteld. Dat was bij verre het hoogste aantal ooit geteld (hiervoor 5,8 miljoen). Van de meeste watervogelsoorten lagen de aantallen hoger dan het gemiddelde in voorgaande vijf seizoenen. Zo ook bij de top drie. Van zowel Kolgans (982.000, nr 1) als Smient (973.000, nr 2) werden bijna een miljoen vogels geteld en ook Brandgans (nr. 3) kwam veel hoger uit dan gemiddeld (842.000) hoog uit. Voor alle drie betekende dat het hoogste aantal ooit. Waarschijnlijk ging dit om vogels die pleisterden in Noord-Duitsland en door de vorst en sneeuw waren uitgeweken naar ons land. Tot slot waren 74 Koereigers erg bijzonder, maar het kan zo zijn dat het er de komende jaren nog veel meer worden.

Dit is een verkorte versie van het artikel dat verscheen in Sovon-nieuws 4-2024. Ook Sovon-nieuws lezen? Word dan lid van Sovon.