In memoriam: Leo van den Bergh

Op 5 december jongstleden overleed Leo van den Bergh op 75-jarige leeftijd. Leo, onder veel vogelaars misschien vooral bekend als L.M.J. van den Bergh van de vele publicaties in Watervogels, Limosa en het Vogeljaar, behoorde tot de grondleggers van de watervogeltellingen en ganzentellingen in Nederland. Met de Vogelwerkgroep Grote Rivieren zette hij in de jaren zeventig de ‘rivierentellingen’ op.

Door Kees Koffijberg

Deze tellingen vormen een historisch referentiepunt en vinden in vrijwel ongewijzigde vorm nog steeds plaats als belangrijk onderdeel van het huidige Meetnet Watervogels van Sovon. Leo was daarnaast mede-oprichter van de Ganzenwerkgroep Nederland. Hij bereisde vrijwel elke uithoek van Midden- en Oost-Europa om rietganzen in hun verschillende vormen te bestuderen en kende de omstandigheden in die gebieden als geen ander; menig lokale ganzenexpert was telkens weer verrast over Leo's terreinkennis. Daarnaast was Leo betrokken bij de Avifauna van Midden-Nederland (1971) en hoofdauteur van de Vogels van de Grote Rivieren (1979).

Als medewerker van het voormalige Rijksinstituut voor Natuurbeheer/Alterra (tegenwoordig Wageningen Environmental Research), maar evenzeer in vrije tijd, heeft Leo in grote delen van het land veldwerk verricht. Hij berichtte daarover in talloze verslagen en artikelen over onder andere landelijke tellingen van overwinterende roofvogels, watervogels en ganzen. Een ander geliefd thema voor Leo was de Kwartelkoning. 'De Grote Crexer' zoals hij wel werd genoemd, bracht vanaf het einde van de jaren zestig met een paar medestrijders en met grote precisie het voorkomen van Kwartelkoningen in de uiterwaarden van Rijn en Waal in kaart. Mannetjes Kwartelkoningen bleken betrekkelijk makkelijk te vangen en met met behulp van ringvangsten kon Leo, als één van de eersten überhaupt, laten zien hoe mobiel deze vogels zijn en welke afstanden ze afleggen in het broedseizoen. Veel van deze (grotendeels ongepubliceerde) gegevens blijken ook nu nog van grote waarde als referentie voor het voorkomen van de soort in de uiterwaarden.

Leo was een enthousiaste en betrokken vogelaar. Iedereen die met Leo in de camper achter de ganzen aan is geweest of samen veldwerk heeft gedaan, zal er goede herinneringen aan hebben. Een bijzonder mens is heengegaan.