IJseend in de problemen?

Internationaal bestaat bezorgdheid over het lot van de IJseend. De in Europa overwinterende aantallen nemen sterk af. Ook bij ons worden het er minder.

IJseenden verschijnen in ons land bijna alleen in de wintermaanden en dan vooral langs de kust (zie bijvoorbeeld de voorlopige kaart van de Vogelatlas). In het diepe binnenland is de IJseend een soort waarvoor lokale vogelaars graag wat kilometers maken. Zulke vogels kunnen wel lang blijven hangen, zo vertoeft er nu al vijf weken een IJseend bij Bergen in Noord-Limburg.

Minder in Nederland...

Groepjes IJseenden zijn het privilege van de Waddenzee (met name de diepe wateren van de westhelft) en de noordelijke Delta (vooral bij de Brouwersdam). Echt grote groepen worden in recente jaren niet meer gesignaleerd. Van de ruwweg 1000 overwinteraars in de Waddenzee in de jaren tachtig zijn er maar een paar honderd over.

...maar ook in de Oostzee

In de Oostzee overwintert 90% van de IJseenden die in Noord-Europa en West-Siberië broeden. Ging het midden jaren negentig hier om 4,6 miljoen vogels, tegenwoordig zijn het er ‘maar’ 1,6 miljoen. Deze afname, ook vastgesteld bij Eider, Zwarte en Grote Zee-eend, wordt toegeschreven aan verslechtering of verstoring van voedselgebieden, naast massale verdrinking in staande visnetten. Het lage aandeel jongen wijst bovendien op problemen in de broedgebieden, misschien door klimaatverandering.

Actie

De schrikbarende afname leidt tot veel aandacht (bijvoorbeeld Soort van het Jaar 2017 in Noord-Duitsland) en ook plannen voor bescherming en onderzoek (bijvoorbeeld onder de paraplu van de AEWA).

Naschrift

En, zoals dat hoort, net waren deze sombere regels geschreven, of er bleek toch een fraaie groep IJseenden in de Nederlandse kustwateren aanwezig te zijn (via waarneming.nl). Gelukkig maar...