Explosie van broedende Velduilen in Friesland
Dat in Nederland dit voorjaar op enkele plekken broedende Velduilen waren neergestreken, was bekend. Dat het in Friesland om tientallen paren ging, zal menigeen verrassen. De teller staat inmiddels op ruim 40 broedgevallen in het Friese binnenland, al beduidend meer dan de laatste jaren landelijk werden vastgesteld. Inclusief de Friese Waddeneiland gaat het provinciale aantal al gauw richting de 50. Ook elders in Nederland kwamen Velduilen onverwachts tot broeden.
Vrijwilligers van de Fryske Feriening foar Fjildbiology (FFF), Werkgroep Roofvogels Nederland (WRN) en Sovon werden in de loop van het voorjaar verrast toen tijdens broedvogelinventarisaties en het ringen van roofvogels broedgevallen van Velduilen aan het licht kwamen. De meeste Velduilen streken neer in regulier boerenland en werden daar veelal opgemerkt door de boeren zelf tijdens maaiwerkzaamheden. Alle zeilen werden vervolgens bijgezet nesten en jongen te beschermen door maaidata tot diep in de zomer uit te stellen. Hiervoor ontvingen sommige boeren een schadevergoeding van de provincie Fryslân.
Jonge Velduilen tijdens nestcontrole voor onderzoek. Foto: Romke Kleefstra
Onderzoek
De broedverrichtingen werden ondertussen door de vrijwilligers gevolgd. Hoeveel eieren werden er gelegd, braakballen werden verzameld, jonge Velduilen werden geringd voordat ze uitvlogen en ook werd het jagen op muizen geobserveerd. Daarbij viel op dat de Velduilen binnen een kort tijdsbestek de ene na de andere muis vingen vlakbij het nest, wat het goede muizenaanbod illustreert. Er waren zelfs zoveel muizen, dat graslanden van boeren er schade van ondervonden. 2014 gaat de boeken in als een jaar met op veel plaatsen forse Veldmuizenpieken. Ook elders in Nederland doken dit jaar broedende Velduilen op: 2 broedparen op Schouwen-Duiveland, zeker 3 paren in het Eemland en 7 in de polders bij Mastenbroek.
Nomaden
Waar de Friese Velduilen vandaan komen is niet precies bekend, maar het betreft waarschijnlijk grotendeels vogels die al zwervend door Europa de graslanden van Friesland als Veldmuizenwalhalla ontdekten. Velduilen zijn nomaden, die verre zwerftochten maken, op zoek naar gunstige voedselomstandigheden. De Nederlandse populatie met vaste broedvogels kwakkelde de afgelopen jaren, met hooguit enkele tientallen broedparen. Op de Waddeneilanden en recenter in Oost-Groningen kwam de soort nog tot broeden.
Meer info gevraagd
De Friese Velduilenbeschermers werken momenteel aan een overzichtsartikel voor het landelijke vogeltijdschrift Limosa. Wie nog waarnemingen en informatie over broedgevallen heeft, kan deze doorgeven aan coördinator Romke Kleefstra van de FFF en Sovon via e-mail: romke.kleefstra@sovon.nl.
