Doorbraakjaar Orpheusspotvogel?
De Orpheusspotvogel rukt vanuit het zuiden op, maar wel in een traag tempo. Zou 2014 voor een doorbraak gaan zorgen?
De naar schatting twee miljoen paartjes Orpheusspotvogels in Europa zijn geconcentreerd in het zuidwesten, met de helft in Spanje. Vanaf de jaren vijftig is een noordwaartse uitbreiding gaande.
Ten koste van Spotvogel?
De uitbreiding kreeg o.a. in Frankrijk veel aandacht. Franse biologen onderzochten of er een verband bestaat tussen de noordwaartse uitbreiding van de Orpheusspotvogel en de gelijktijdige noordwaartste opschuiving van de Spotvogel in hun land. Ze ontdekten dat het broedsucces van Spotvogels in een gebied daalt bij gelijktijdige aanwezigheid van Orpheusspotvogels.
In Nederland
De afname van de Spotvogel in Nederland heeft weinig van doen met concurrentie van Orpheusspotvogels. Want Spotvogels nemen al vanaf midden jaren tachtig af, terwijl de Orpheusspotvogel toen pas kwam kijken (zie CDNA-overzicht). En nog steeds is de Orpheusspotvogel een zeldzaamheid bij ons. De meeste waarnemingen stammen uit mei-juni en betreffen solitaire mannetjes. Ze vallen op door hun drukke zang en laten zich vaak redelijk bekijken (in tegenstelling tot de verborgener levende Spotvogel). Dat komt goed van pas om de subtiele kleed- en structuurverschillen met de Spotvogel te checken.
Langzame toename
De vestiging van de Orpheusspotvogel in ons land verloopt traag. Vooral sinds de eeuwwisseling blijven er elk jaar wel wat vogels hangen, soms enkele weken lang, en verschillende malen zijn broedgevallen vastgesteld. Mengparen met Spotvogel zijn daarbij niet uitzonderlijk (bijvoorbeeld in 2009 bij Epen). Zulke broedsels zijn ook uit andere overgangsgebieden tussen beide soorten bekend.
Dit jaar
Dit jaar zijn er al aardig wat Orpheusspotvogels gelokaliseerd. Voor een actueel overzicht kijk op de site van Waarneming.nl. Meest bijzonder daarbij is dat de waarnemingen redelijk verdeeld zijn over de zuidhelft van het land. In andere jaren neemt Zuid-Limburg een relatief groot deel voor zijn rekening. Dat ligt dan ook dicht bij Wallonië (België), waar de Orpheusspotvogel inmiddels met ruim 2000 territoria bepaald niet zeldzaam meer is.
