Broedvogels in de Waddenzee hebben het moeilijk

Veel soorten kustbroedvogels in de Waddenzee hebben te maken met een laag broedsucces. Het gaat vooral om scholekster, kluut, kokmeeuw, grote stern, visdief en noordse stern. Met lepelaar, zilvermeeuw, kleine mantelmeeuw en eider lijkt het momenteel beter te gaan. Dit blijkt uit een onderzoek van Sovon Vogelonderzoek Nederland en IMARES Wageningen UR.

Langjarige monitoring

Sinds 2005 worden in de Waddenzee jaarlijks gegevens verzameld over het broedsucces van een aantal karakteristieke kustbroedvogels. De onderzoekers volgen tien vogelsoorten die representatief zijn voor specifieke habitats en voedselgroepen. Dit zogeheten reproductiemeetnet is een ‘early warning systeem’ om het reproducerend vermogen van de vogelpopulaties in de Waddenzee te volgen en de achterliggende processen van populatieveranderingen te doorgronden. De monitoring is onderdeel van het trilaterale TMAP-programma dat samen met Duitsland en Denemarken wordt uitgevoerd.

Weinig succesvol

De resultaten uit de periode 2011 - 2013 laten zien dat nog steeds veel soorten kustbroedvogels weinig succesvol zijn. Sommige soorten deden het zelfs slechter dan in de eerste jaren van de monitoring. De slechte broedresultaten hebben verschillende oorzaken. Eén daarvan is overstromingen als gevolg van extreem hoogwater gedurende het broedseizoen. In de nestfase zijn veel broedvogels verder slachtoffer van predatie van legsels, vooral door vossen en bruine ratten, met name langs de vastelandskust. Ook een te geringe voedselbeschikbaarheid speelt bij een aantal soorten vermoedelijk een belangrijke rol.

Oorzaken verschillend per soort

De oorzaken van het slechte broedsucces zijn niet bij alle soorten even duidelijk. Bij de lepelaars in de Waddenzee lijkt het draagvlak bereikt. De schelpdiereters eider en scholekster hebben waarschijnlijk nog steeds last van de gevolgen van intensieve bevissing van schelpdieren in de jaren negentig van de vorige eeuw. Bij scholekster, grote stern, visdief en noordse stern belemmeren overstromingen van broedplaatsen in het broedseizoen een herstel. Binnendijkse broedplaatsen, zoals Utopia op Texel, kunnen dergelijke problemen deels oplossen, mits er voldoende voedselmogelijkheden in de nabijheid zijn. 

Meetnet

Het Meetnet Reproductie in de Waddenzee is onderdeel van de Wettelijke Onderzoekstaken Natuur & Milieu (thema Informatievoorziening Natuur) en wordt gecoördineerd door Sovon Vogelonderzoek Nederland in samenwerking met IMARES Wageningen UR.