Broedgeval Iberische Tjiftjaf in de Klotterpeel in Noord-Brabant
Hieronder een mooi voorbeeld van vasthoudendheid waarmee enkele meldingen van twitchers uitgroeide tot een goed onderbouwde broedpoging van deze dwaalgast.
De Iberische Tjiftjaf lijkt zeer sterk op de Tjiftjaf en is in het veld alleen te onderscheiden door roep en zang. Ze broeden normaal op het Iberisch schiereiland (Spanje, Portugal) en ZW Frankrijk en NW Afrika) en ze overwinteren in West Afrika
Op de Sovon website is veel achtergrondinformatie te vinden van heel veel soorten en zo ook over de Iberische Tjiftjaf.
Voorkomen: Tegenwoordig worden jaarlijks Iberische Tjiftjaffen in ons land aangetroffen, vrijwel steeds zingende mannetjes in mei-juni. Tot een broedgeval leidde dat nog niet, het ging vermoedelijk steeds om ongepaarde exemplaren.
Vanwege het optreden van mengzangers (die slechts een deel van de zang van de Iberische Tjiftjaf laten horen) zijn goede geluidsopnamen van zang en liefst ook roep onontbeerlijk. Waarnemingen worden beoordeeld door de Commissie Dwaalgasten Nederlandse Avifauna.
De ontdekking
De vogel werd ontdekt op 18 mei door Laurens en Kees van der Wind die de vogel meldden op waarneming.nl en roep en zang hadden opgenomen. Tot en met 24 mei werd de vogel regelmatig gemeld door diverse andere vogelaars . De vogel zong toen nog slechts sporadisch maar werd al wel gefotografeerd met voedsel in zijn bek. Of dit voedseltransport was of dat de vogel net de rups gevangen had, wordt uit de waarneming niet duidelijk. Na 24 mei werd het echter stil.
Hierdoor was ik (Roel) juist weer extra geïnteresseerd. Zou de vogel weg zijn of zou deze er mogelijk nog zitten? En inderdaad, toen ik op 26 mei weer ging luisteren, was de vogel gewoon nog aanwezig. Daarna leek het mij interessant om te kijken of de vogel lang genoeg voor een territorium zou blijven zitten. Bij het volgende bezoek op 30 mei zat de vogel weer te zingen, dus was aan de criteria voor een territorium voldaan [minimaal twee waarnemingen van baltsende / zingende vogel, minimaal 10 dagen uit elkaar]. Daarna was het plan om in de gaten te houden hoe lang de vogel aanwezig zou blijven.
Op 7 juni, was de vogel opvallend stil qua zang, maar zat wel volop te roepen. Na lang speuren bleek de Iberische Tjiftjaf voedselvluchten uit te voeren. Meerdere keren dook de vogel met voedsel laag in het dichte struikgewas, tussendoor volop aan het roepen en heel soms nog een beetje zang. Na heel korte tijd kwam de vogel er dan weer uit en vloog wat hoger de bomen in, ving weer wat en dook dan weer naar dezelfde plek weer het struikgewas in.
Een tweede 'Tjiftjaf' werd daarbij ook gezien, maar deze vogel riep helaas niet. Daardoor kon niet vastgesteld worden of het een 'gewone Tjiftjaf'was of ook een Iberische. Bij de volgende bezoeken was de vogel weer meer aan het zingen en heb ik geen voedselvluchten meer gezien. De Iberische Tjiftjaf heb ik voor het laatst gehoord op 16 juni.
Doordat er op 7 juni voedselvluchten gezien zijn is de uiteindelijke broedcode van dit territorium zeer hoog, namelijk 14. De eerste meldingen zijn ingediend bij de CDNA (Commissie Dwaalgasten Nederlandse Avifauna) en waren al aanvaard (als zeventigste geval in Nederland), Roel heeft zijn aanvullende waarnemingen ook ingediend en ook deze aanvulling is aanvaard.
Nog een territorium
Op 14 mei 2023 werd nog een andere Iberische Tjiftjaf ontdekt in Noord Brabant, in Boswachterij de Kempen bij Bladel, door Chris van Turnhout. Deze kon gemakkelijk worden teruggevonden door zeer aanhoudende zang. Daar zijn nog meer vogelaars naartoe geweest! Deze vogel was tot en met 10 juni 2023 op dezelfde plek aanwezig en ook hier zijn geluidsopnamen en foto’s gemaakt ). Dit geval is ook ingediend bij de CDNA, maar ligt nog ter beoordeling ten tijde van het schrijven van dit artikel.
Tekst: Roel van der Heuvel en Leo Ballering, foto: Roel van der Heuvel
