Legbegin bepalen
Er zijn meerdere manieren om het legbegin van een vogelnest te bepalen. Het programma Digitale Nestkaart maakt daar gebruik van bij de analyses. Bij de meeste berekeningen worden de ingevoerde broedcodes gebruikt. Er zijn ook enkele aanvullende methoden waarmee het legbegin kan worden berekend. Hiervoor moeten in het veld extra gegevens worden verzameld. Op deze pagina geven we een overzicht van de methodes die helpen om de start van de eileg bij een soort beter te kunnen bepalen. Alle onderstaande methoden worden op dit moment gebruikt door de Digitale Nestkaart of zullen in de toekomst worden nog ingebouwd in het programma.
Metingen aan eieren
Eieren worden lichter naarmate ze langer zijn bebroed. Er zijn twee methoden die hier gebruik van maken. Deze methoden zijn vooral bruikbaar bij grotere soorten en met name handig bij nestvlieders.
- Incubometingen:
Dit zijn metingen waarbij een ei in een bakje met water wordt gedompeld en waarbij de positie en de hellingshoek van het ei in het water wordt gebruikt. Invoeren in de Digitale Nestkaart kan op het tabblad Nestbezoeken nadat het invoeren in geactiveerd in het menu Instellingen. - Eimaten en -gewichten:
Als de hoogte en breedte van een ei bekend zijn kan met behulp van het gewicht een schatting worden gemaakt van het aantal dagen dat het ei al bebroed is.
Eimaten en gewichten kunnen worden ingevoerd op het tabblad Eieren in Digitale Nestkaart.
Foto's van jongen
Vooral tijdens de eerste dagen na het uitkomen van de eieren zijn er grote dagelijkse verschillen in het uiterlijk van de kuikens. De kenmerken van nestjongen kun je vergelijken met foto's van jongen met bekende leeftijden. Van een aantal soorten zijn goede fotoseries beschikbaar. Deze methode is vooral bruikbaar bij kleine soorten en bij jonge kuikens van grotere soorten. De inschatting van de leeftijd kan dan met de nauwkeurigheid van een dag worden ingevoerd op het tabblad Nestbezoeken in de Digitale Nestkaart.
- Merel en Zanglijster
De fotoserie van Merels is samengesteld door Jurrian van Irsel (onderzoeker NIOO/KNAW). Deze is ook te gebruiken voor Zanglijsters. - Steenuil
De fotoserie van Steenuilen is te vinden in hoofdstuk 6 van de handleiding van STONE. - Kerkuil
Zie voor een beschrijving van leeftijden de handleiding van SKWN. - Boerenzwaluw
De fotoserie van Boerenzwaluwen is samengesteld door © Bennie van den Brink. - Huiszwaluw
De kaart met nestfasen van het (uitwendige) nestonderzoek aan huiszwaluwnesten in het Jaar van de Huiszwaluw (2018), opgesteld door Loes van den Bremer en Albert de Jong. - Oeverzwaluw
De fotoserie met leeftijden van nestjongen van Oeverzwaluwen is gemaakt door René Oosterhuis (2022) op basis van nestonderzoek in een broedwand. - Zwartkop/Tuinfluiter/Kleine Karekiet/Bosrietzanger/Grasmus/Braamsluiper
De fotoserie van Zwartkoppen is geschikt voor de leeftijdsbepaling van kleine zangvogels waarvan de jongenfase ongeveer 11 dagen lang is. - mezen
De fotoserie van Koolmezen (© Henri Bouwmeester, NIVON Goor) is geschikt voor de leeftijdsbepaling van alle mezensoorten. - Boomklever
De fotoserie van Boomklevers is samengesteld door © Henri Bouwmeester, NIVON Goor. - Bonte Vliegenvanger en Gekraagde Roodstaart
De fotoserie van Bonte Vliegenvangers is samengesteld door © Henri Bouwmeester, NIVON Goor. Ook te gebruiken voor Gekraagde Roodstaart. - Spreeuw
De fotoserie van Spreeuwen is samengesteld door © Germ de Vries, Fûgel en Natoerbeskermingwacht Eastermar. - Huismus
De fotoserie van Huismussen is samengesteld door © Stefan Sand.
Biometrie
Enkele biometrische maten kunnen goed worden gebruikt voor het bepalen van de leeftijd van nestjongen. Vooral de vleugellengte is een goede maat. Deze methode is bruikbaar voor alle soorten.
De maten kunnen worden ingevoerd op het tabblad Biometrie.
Bernice Goffin
Meetnetcoördinator Nestkaarten en MAS
Jeroen Nienhuis
Senior medewerker Databeheer en GIS