Lezingen Landelijke Dag 2024

De Blauwe Kiekendief is inmiddels de zeldzaamste kiekendief in Nederland. Met jaarlijks minder dan 10 broedparen en in 2024 maar drie succesvolle nesten staat de soort op de rand van uitsterven. Uit eerder onderzoek met gekleurringde vogels bleek dat de overleving van jonge vogels in hun eerste levensjaar de bottleneck voor deze populatie is.

Snowfinches are highly specialised, cold-adapted birds, inhabiting alpine landscapes above 2000 meter. Due to warming temperatures, and particularly, disproportionate warming in alpine environments, snowfinches are currently threatened by climate change.

Sinds 1993 zijn elke vijf jaar alle invliegplaatsen van Gierzwaluwen in Noordwijk-Binnen geïnventariseerd. In 2010 en in 2015 is ook Noordwijk aan Zee op diezelfde wijze geteld. Deze twee dorpen vormen al eeuwenlang de gemeente Noordwijk maar lijken in vrijwel niets op elkaar.

Steeds meer vogelaars pakken tegenwoordig hun telefoon erbij om met apps als BirdNet en Merlin automatisch vogelgeluiden te herkennen. Hartstikke handig om nieuwe geluiden te leren, of om te kijken of de app vogels oppikt die jezelf misschien had gemist. Maar hoe betrouwbaar zijn deze apps eigenlijk als je ze wilt gebruiken bij vogeltellingen?

De afgelopen jaren is ervaring opgedaan met passieve akoestische monitoring in verschillende moerasgebieden in Nederland. Dit is een methode waarbij verspreid een aantal recorders wordt opgesteld die zijn geprogrammeerd elke dag (vaak ‘s nachts) een zekere periode integraal geluid op te nemen.

Komende winter zal Sovon weer een landelijke parkietentelling organiseren. Nederland heeft de bedenkelijke eer dat het de meeste exotische vogelsoorten huisvest van alle Europese landen.

De Huismus is één van de meest geliefde en meest talrijke vogels van ons land. Toch zijn hun aantallen in de laatste decennia van de vorige eeuw meer dan gehalveerd, vooral in grote steden. De laatste jaren laat de Huismus gelukkig weer herstel zien, maar we zijn er nog lang niet.

Hoe werkt een tool zoals BirdNET? En waarom presteert het minder goed als een vogel verder weg zit? In deze lezing duiken we in de techniek achter automatische geluidsherkenning.

Alle wad- en watervogeltellingen en broedvogelinventarisaties langs de Friese Waddenkust uit de afgelopen vijftig jaren zijn recentelijk geanalyseerd voor het boek dat op de landelijke dag het daglicht gaat zien: het resultaat van heel veel vrijwilligersinspanningen.

Zeldzame vogels zijn de krenten in de pap en die kan je soms nog lang proeven. Dat genot willen wij jullie ook graag geven met een boek over de Zeldzaamste vogels in Overijssel. Een boek waarin het vogelen in deze grensprovincie is beschreven.

Oprichter Chris van der Heijden vertelt hoe Birdingplaces zo snel kon groeien en over het geheime wapen van het talenfilter. Hij laat zien hoe je Birdingplaces in de praktijk kunt gebruiken om mooie vogelgebieden, mooie vogelwandelingen en leuke vogelsoorten te vinden.

Tijdens mijn stage bij Sovon en later werk bij Natuurlink heb ik op basis van zenderdata analyses gedaan naar het habitatgebruik van de Houtsnip in Het Groene Woud. In deze lezing presenteer ik graag de resultaten van dit onderzoek en geef ik aanbevelingen voor toekomstig natuurbeheer op basis van de voorkeuren van de Houtsnip.

Het aanleggen van land-water overgangen is één van de manieren om de ecologische kwaliteit van het Markermeer te verbeteren. In de periode 2017-2020 is het Trintelzand aangelegd, met als doel een bijdrage te leveren aan die kwaliteitsverbetering. Na aanleg is direct begonnen met een vijfjarig ecologisch monitoringprogramma. Allerlei soortgroepen zijn onderzocht, waaronder vogels.

Marker Wadden kwam in 2016 boven water met het eerste eiland, en is nu een archipel met zeven eilanden. Hier belicht ik 7 jaar onderzoek aan de ontwikkeling van de moeras vegetatie, habitat- en voedselbeschikbaarheid voor vogels en de sturende rol van waterpeil.

Het klimaat warmt op, en dat gaat in de hoog-noordelijke streken bijna vier keer zo snel als het wereldwijde gemiddelde. Veel vogelsoorten die in Nederlandse kustgebieden voorkomen, broeden op de arctische toendra. Aantalsveranderingen die we in Nederland zien zouden dus best hun oorsprong kunnen hebben in die verafgelegen broedgebieden, bijvoorbeeld doordat veranderd weer het broedsucces van de vogels beïnvloedt.

De Kievit is één van die vele boerenlandvogels die stevig in de problemen is gekomen. De aantallen nemen hard af, en dan hebben we het meestal over Kieviten in graslandgebieden. Echter, in de akkerbouwgebieden in het zuidwestelijk zeekleigebied is het nog steeds één van de meest talrijke broedvogels.

Als biologie student kreeg Hebe de kans om haar twee passies te combineren tijdens haar stage bij Sovon: tekenen en vogels. Tijdens de lezing op de Landelijke Dag zal ze vertellen over het uitbreiden van de Kuikenteller, de stage en haar tekeningen.

In deze lezing komt een aantal lastige steltlopers voorbij en gaat de spreker in op de verschillende kenmerken en verschillende leeftijden. Leerzaam voor elke vogelaar, ervaren of minder ervaren.

125 Jaar Vogelbescherming: het is meer dan een som van mijlpalen. Karsten Schipperheijn, directeur-bestuurder bij Vogelbescherming, kijkt vanaf oprichting in 1899 tot nu in vogelvlucht naar de organisatie. Ook neemt hij in zijn verhaal de historische context mee.

Het wereldwijde klimaat warmt op, maar wat betekenen deze veranderingen voor Nederland? In deze lezing zal de spreker de verwachte toekomstige veranderingen in Nederland toelichten aan de hand van resultaten zoals die zijn gepubliceerd in het KNMI'23 klimaatscenario-rapport.

Anouschka Hof zal een kort overzicht geven over de invloeden van klimaatverandering op vogels in het algemeen. Verder zal ze enkele soorten, waaronder de zwarte zeekoet, kort uitlichten.

Hoe gaan kleine zwanen om met steeds hogere temperaturen, en zien we verschillen tussen jong en oud? Wat zijn de verdere gevolgen van die opwarming? Jaren aan GPS tracking data maken het mogelijk om sommige van deze vragen te beantwoorden, en nog meer nieuwe vragen te stellen.

Met een welluidende zang laat de Cetti’s Zanger zich op steeds meer plaatsen horen. Hoog tijd om vestiging, toename en uitbreiding op een rij te zetten. Ook blikken we terug op een eerder voorkomen in de jaren zeventig en tachtig.

Het klimaat warmt op, en dat is vooral te merken in het Arctisch gebied, waar de sneeuw in het voorjaar steeds vroeger smelt. In deze presentatie geef ik een inkijkje in de veranderende migratiestrategieën van Arctische trekvogels.

Op het Vogelringstation Schiermonnikoog worden sinds 1996 op een gestandaardiseerde manier zangvogels gevangen en geringd tijdens de najaarstrek. En terwijl elk vogelaarshart sneller gaat kloppen bij een Sperwergrasmus, worden de meest interessante verhalen vertelt door de duizenden Fitissen en Zwartkoppen die elk jaar opnieuw langskomen.

In deze serie korte verhalen vertellen vogelonderzoekers over opmerkelijke veranderingen die bij vogels zijn opgetreden in de laatste decennia. Is het klimaat hiervan de oorzaak, en hoe toon je dat eigenlijk aan? De serie wordt afgesloten door een discussie onder leiding van Christiaan Both.

Met behulp van interactieve vragen wil ik deelnemers betrekken bij het denken over de rol van vogels als "waarschuwingssystemen". Maar ook hoe onderzoekers, beleidsmakers, natuurorganisaties, natuurliefhebbers ze als ‘gids’ kunnen gebruiken om ons land zo veel mogelijk leefbaar te houden voor letterlijk iedereen.

Groene Bondgenoten hebben de ambitie om met inzet van vrijwilligers op zoveel mogelijk plekken in Nederland basiskwaliteit natuur te realiseren. Frank neemt jullie mee in de tools en middelen die in ontwikkeling zijn om met vrijwilligers in je eigen omgeving basiskwaliteit natuur te realiseren.

Naast alle schaalvergroting, intensivering van teelten en het verdwijnen van kleinschalige landschapselementen is het gebruik van bestrijdingsmiddelen grootschalig en gangbaar geworden. Hier presenteren we een beknopte geschiedenis van het zogenaamd “veilig en verantwoord gebruik” van pesticiden, en hoe dat keer op keer tot massale sterfte en achteruitgang van boerenlandvogels heeft geleid.

Dossierhouder Caribisch Nederland Janske van de Crommenacker neemt je mee langs de eilanden, en vertelt je over prachtige eilandsoorten als de Roodsnavelkeerkringvogel, Grote Kwartelduif, Cayennestern en Arubaanse Holenuil, die hopelijk door een mooie bundeling van krachten tussen de eilanders en Vogelbescherming daar behouden blijven.

In Nederland wordt grootschalig gebruik gemaakt van bestrijdingsmiddelen, terwijl de maatschappelijke onrust over de gevolgen voor biodiversiteit en volksgezondheid stijgt. Om hierin meer inzicht te verkrijgen is het noodzakelijk om te weten in hoeverre bestrijdingsmiddelen in onze directe leefomgeving voorkomen. De koolmees kan ons hierbij helpen.

Door de Deltawerken is de dynamiek van onze Zeeuws/Zuid-Hollandse Delta verdwenen en daardoor staat dit intergetijdengebied zwaar onder druk en zou zelfs kunnen verdwijnen. Tegelijkertijd gaat het om (inter)nationale belangrijke gebieden voor broedvogels, doortrekkers en wintergasten. Twee vogelsoorten vertellen ieder op hun eigen manier het verhaal van de Delta. De strandplevier als broedvogel en de rosse grutto als trekvogel.

Langs de waddenkust zijn in de afgelopen jaren meerdere vossen en steenmarters gezenderd. Deze gezenderde dieren hebben interessante informatie opgeleverd die kan worden ingezet voor een betere bescherming van kustbroedvogels.